“
Anılan Kanunun uygulanmasına ilişkin açıklamaların yer aldığı Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Uygulama Tebliği (KDVGUT) ile İstisna kapsamına giren işlemlerin;
- Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye'den geçerek yabancı bir ülkede sona eren,
- Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye'de sona eren,
- Türkiye'de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren, taşıma işleri olarak tadadi bir şekilde sayılmıştır. İstisna kapsamına giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara yaptırılması halinde, gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden, her iki faaliyet için de vergi hesaplanmaz. Ancak ikinci derece yüklenicinin taşıma faaliyetinin Türkiye içinde başlayıp bitmesi halinde, bu işler KDV'ye tabidir.< 18.01.2024 tarih 32433 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 49 Seri Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile 01.02.2024 tarihinden itibaren mükelleflerin istisnadan yararlanabilmesi için taşımacılık faaliyetini yaptıkları dönemde uluslararası taşımacılık faaliyetinin yürütülmesine ilişkin ilgili mevzuat gereğince kendileri adına düzenlenmiş geçerli bir yetki belgesine sahip olmaları zorunlu hale getirilmiştir. Bu yasal dayanaklar çerçevesinde mükelleflerin taşımayı fiilen yapmaları ve/veya organizatör olmaları (01.02.2024 tarihinden itibaren yetki belgelerinin olması şartıyla) istisnadan yararlanmaları hâlinde indirim yoluyla telafi edemedikleri KDV'yi diğer vergi borçlarına mahsuben ve/veya nakden talep edebilmeleri mümkündür. İade başvurusunda bulunacak mükellefler taşımayı fiilen yapmaları halinde iadeye başvuracakları döneme ait elektronik ortama yüklemek üzere İndirilecek KDV, Yüklenilen KDV, Satış Faturası Listesi oluşturmaları ve Uluslararası taşımacılık faaliyetinin yürütülmesi için ilgili mevzuat gereğince alınan yetki belgesi ve eki taşıt belgesini (01.02.2024 tarihinden itibaren iade talepleri için) bağlı oldukları vergi dairesine sunmaları gerekmektedir. Satış Faturası Listesi her bir Uluslararası Taşımacılık işlemine ilişkin düzenlenen hasılat faturalarının bilgileri, başlangıç ve bitiş güzergahı, katedilen KM bilgisi, Gümrük Müdürlüğü, gümrük giriş ve çıkış tarihleri ve Uluslararası Taşımacılık işlemine ait tevsik edici belgelerin numaralarını ihtiva eden bilgilerinden oluşmaktadır. Ayrıca vergi dairesi iade taleplerini yerine getirme sürecinde bu tevsik edici belgelerin aslı veya noter, gümrük idaresi ya da YMM onaylı örnekleri talep etmektedir.
Uluslararası Taşımacılık işlemine ait tevsik edici belgeler ise işin mahiyetine göre;
- Kara Taşımacılığında; Transit Beyannamesi/ TIR Karnesi / Form 302 Belgesi / Kara Manifestosu / Yük Senedi (CMR) / Geçiş Belgesi (Dozvola) / Özet Beyan veya Özet Beyan Yerine Geçen Belgeler vb.
- Deniz ve Havayolu Taşımacılığında; Deniz veya Hava Manifestosu/ Deniz veya Hava Konşimentosu / Transit Beyannamesi/ Özet Beyan veya Özet Beyan Yerine Geçen Belgeler vb.
- Demiryolu Taşımacılığında; Transit Beyannamesi / Uluslararası Demiryolu Taşımacılığı Anlaşması kapsamında demiryolu ile yapılan eşya taşımasında kullanılan belge (CIV Belgesi) vb. belgelerden oluşmaktadır.
Taşıma işi organizatörleri de yukarıda belirtilen istisna kapsamındaki işler için KDV iadesi alabilmektedir. Taşıma işi organizatörlerinin satış faturası listesini elektronik ortama yükleme zorunlulukları yoktur. Bununla birlikte, taşımayı fiilen yapanlara ait fatura bilgilerini içeren liste ile taşıma işini tevsik eden belgelerin bilgileri içeren listelerin Yeminli Mali Müşavirlerce onaylı olarak kâğıt ortamında ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir. Uluslararası Taşımacılık faaliyetleri kapsamında KDV iadesi talebinde bulunan mükellefler, taşımayı fiilen yapmış olmaları ya da organizatör olmaları fark etmeksizin istisna kapsamına giren işlemlerle ilgili hasılatlara ilişkin Doğrudan Yüklenimlerini, Genel Gider ve Amortismana Tabi İktisadi (ATİK) iade doğuran işlemle ilgili olmak koşuluyla iadeye pay vererek Yüklenilen KDV listelerini oluşturmaları gerekecektir.
Yüklenilen KDV'yi oluşturan Doğrudan Yüklenimin o dönemin istisna kapsamındaki işlemlerle ilişkilendirilmesi zaruridir. Yurt dışına çıkan aracın akaryakıtı için ödenen KDV doğrudan yüklenime örnektir. İdare, Genel Gider ve ATİKlerden yüklenime konu edilecek tutarın hesabını ikincil düzenlemeler marifetiyle belirlemiştir. Buna göre Genel Gider hesaplamalarında iadeye tabi komisyon hasılatı/ (Toplam komisyon hasılatı + Yurtiçi satış hasılatı) formülü dikkate alınarak hesaplanması gerektiğini savunmaktadır. ATİK yüklenimde mükerrer iadenin önüne geçebilmek için vergi dairesi ATİK"in temin edildiği mükellef tarafından bu ATİK'e ilişkin iade alınmadığı ve talepte bulunulmayacağı hususunda, elden çıkartılması durumunda alıcısı için bu ATİK'e ilişkin KDV iadesi talebinde bulunulmayacağı hususunda taahhütname talep etmektedir. Müşavirlik, İletişim, Kırtasiye vb. giderler Genel Giderlere, Tır, Dorse ATİK'lere örnek teşkil etmektedir. Mükelleflerin Uluslararası Taşımacılık faaliyetleri kapsamında KDV iade talepleri işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla 10.000 TL'yi aşmayan nakden ve/veya mahsuben iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan, 10.000 TL'yi aşan nakden ve/ veya mahsuben iade talepleri ise vergi inceleme raporu veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi hâlinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür. KDV iade taleplerinde iadenin bir kısmının indirim yoluyla telafisi mümkün değildir."
Kaynak: UTİKAD